Vasten

24 uur niet eten en niet drinken

"Eigenlijk dat de mensen die gevast hebben en het volgehouden hebben het best te doen. De mensen die deels gevast hebben net wat minder en de mensen die niet gevast hebben nog weer iets minder. Dus daar zie je een lijn in.

Maar dit is fascinerend. Wat zegt dit nou? Nou, dit potentieel zegt dat we dit kunnen gebruiken in de kankertherapie. We hebben nog niet aangetoond dat het tot minder bijwerkingen leidt.

Maar het lijkt er toch heel sterk op dat het effect van de chemotherapie groter is op de tumor. Dus het zou mij niks verbazen. We hebben vervolgonderzoek nodig om dit te bevestigen.

Maar het zou mij niks verbazen als we dit kunnen gebruiken bij veel meer vormen van kanker. Maar zou het nou zo kunnen zijn dat als je af en toe vast dat je lichaam kankercellen makkelijker kan opruimen? Ja, dat denk ik wel. Een soort reinigen.

Ja, het is een soort reinigingskuur eigenlijk, vasten. En dat heeft dus hele gunstige effecten op de gezonde cellen van ons lichaam. En het heeft ongunstige effecten op tumorcellen.

En daarom kunnen we dit gebruiken in de behandeling van kanker. Maar tegelijkertijd is regelmatig vasten voor mensen die gezond zijn een manier om je lijf gezond te houden. Want je ruimt gewoon af en toe de boel even op.

En was je nou als wetenschapper verbaasd? Want je hebt natuurlijk die vooronderzoeken met die muizen allemaal gelezen. Maar ben je dan toch nog oprecht verbaasd? Het werkt echt. Ja, dat hoopten we natuurlijk ook.

Daarvoor hebben we hem ook opgezet. Maar het is echt heel erg mooi als je dat dan ook daadwerkelijk ziet in getal. Ja, wat mij betreft hadden we dat echt. 

Ik had dat echt. Toen ik die resultaten zag, toen dacht ik jeetje, het werkt dus ook. Het lijkt er ook bij mensen te werken.

Ik ben terug in Italië in de stad Genua bij de expert op het gebied van vasten, Valter Longo. Zeker met de recente resultaten van het onderzoek in Nederland ziet hij enorm veel potentie in vasten als medicijn. En elke drug komt met een zide effect of meerdere.

En dan weet je, je bent 80 jaar oud en je neemt al deze verschillende drugs. Dus ja, er is geen duidelijkheid dat we moeten veranderen. Ik denk dat het erg duidelijk wordt dat de fast & mimicking diet een manier is om dingen te veranderen.

Er is al een netwerk van misschien 15.000 dokters die fast & mimicking dieten beschrijven over de hele wereld. Of die recommenderen. Dus ja, ik denk dat er potentie is om dit veel groter te maken, zelfs in de volgende vijf jaar."

Prof. dr. Hanno Pijl – internist-endocrinoloog en hoogleraar diabetologie aan het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Hij onderzoekt de rol van voeding en leefstijl bij chronische ziekten en sprak in het programma over de mogelijke voordelen van vasten bij kankerbehandelingen.

Dr. Judith Kroep – internist-oncoloog aan het LUMC en betrokken bij de DIRECT-studie, een klinisch onderzoeknaar het effect van een vastendieet in combinatie met chemotherapie bij borstkanker

"Die mensen die zelf voor die keuze staan, dat is toch verschrikkelijk? De chemotherapie bij dit soort mensen werkt maar in 30-40% van de gevallen. En dan zie je ook nog eens, zoals met deze meneer, dat de chemotherapie zo zwaar is dat hij noodgedwongen al na 1 uur ermee moet stoppen. Dat vind ik heel frustrerend.

Ja, ik heb het vaak over de chemo-tax. Ik vind dat het helemaal niet gek zou zijn als farmaceutische industrieën daar gewoon mee zouden betalen. Zodat wij kunnen onderzoeken of iemand er een baat bij heeft of niet. Wij hebben met z'n allen geaccepteerd dat een hele zware chemo-dipje voor 20-30% van de mensen maar werkt. Maar dat betekent dat hij voor 70-80% van de mensen alleen maar doodziek maakt en helemaal niet werkt. Dat schiet niet op. Dat schiet niet op, nee. Maar daar wordt wel heel veel geld aan verdiend.

Dat moet toch helemaal frustrerend zijn? Voor degenen die het verdienen niet, maar voor ons als dokter, voor mij als dokter, ik vind dat heel frustrerend. Ik vind dat we wel met z'n allen moeten proberen om daar echt iets aan te doen en te kijken of we daar achter kunnen komen. Op wat voor manier dan ook.

Het punt is, als je praat over alwinski-kanker, dan is het merende van de patiënten echt binnen afzienbare tijd overleden. Er zijn natuurlijk mensen, ja, dat is echt binnen zes weken tot drie maanden en het gemiddelde is ongeveer een half jaar.

80% van alle patiënten die kan niet geopereerd worden. Dus die moeten een vorm van chemotherapie krijgen. Alleen we weten dat die hele zware chemotherapie, dat die maar voor een relatief gezien beperkt aantal patiënten werkt. Dus dat wil zeggen dat een hele grote groep patiënten die chemotherapie voor niks krijgen. Ik vind dat ik in ieder geval naar mezelf toe verplicht ben om te kijken of we daar niet op een andere manier aan kunnen doen. Hallo zuster."

Vasten, inclusief intermittent fasting en fasting-mimicking diets, activeert autofagie, vermindert oxidatieve stress en ontstekingen, en kan zowel preventief als therapeutisch gunstig zijn bij verschillende ziekten. Preventief kan het gezonde cellen beschermen, metabolische gezondheid verbeteren en het risico op bepaalde kankers verlagen, terwijl het tijdens chemotherapie bijwerkingen zoals vermoeidheid en DNA-schade kan verminderen en mogelijk de effectiviteit van de behandeling verhoogt. Specifieke effecten zijn onder meer verbeterde hormonale balans en urogenitale gezondheid bij de prostaat, positieve invloed op borstkankerpatiënten, mogelijke remming van ziekteprogressie bij reuma en neurodegeneratieve aandoeningen zoals Parkinson, en gunstige effecten op bloed- en longziekten via autofagie. Hoewel vasten over het algemeen veilig en goed verdragen wordt, is verder onderzoek nodig om optimale protocollen, veiligheidsparameters en de effectiviteit bij vergevorderde ziekten vast te stellen.

Borsten

Intermittent fasting, inclusief time-restricted feeding en fasting mimicking diets, lijkt veilig en goed verdraagbaar voor borstkankerpatiënten. Het kan vermoeidheid en bijwerkingen van chemotherapie verminderen, metabolische markers verbeteren en mogelijk de tumorrespons verhogen. Langdurige nachtelijke vasten (>13 uur) kan ook het risico op terugkeer van borstkanker verminderen.

Prostaat

Na acht dagen water-only vasten bij gezonde mannen daalden lichaamsgewicht, vetmassa, PSA-T, FSH, prolactine, testosteron en DHEA, terwijl SHBG en ketonen sterk toenamen. Prostaat- en testikelvolumes namen af, de urinestroom verbeterde en IPSS-scores verminderden, wat wijst op een betere functie van de lagere urinewegen. Kortdurend vasten lijkt daardoor gunstig voor hormonale balans en urogenitale gezondheid, zonder duidelijke negatieve effecten.

Bloed

Onderzoek laat zien dat vasten kan helpen bij een vorm van leukemie genaamd ALL. Het zorgt ervoor dat kankercellen zich ontwikkelen tot normale cellen die daarna afsterven, waardoor de ziekte afneemt. Bij een andere vorm, AML, werkt dit niet. Dit kan in de toekomst leiden tot nieuwe behandelingen, maar het is nog onduidelijk of het ook bij mensen effectief en veilig is.

Longen

Autofagie is een natuurlijk opruimsysteem van onze cellen dat beschadigde onderdelen en eiwitten afbreekt en hergebruikt. Dit proces speelt een belangrijke rol bij longziekten: het kan sommige ziekten helpen bestrijden, zoals infecties, maar in andere gevallen kan het juist schade veroorzaken, bijvoorbeeld door celdood of problemen met de luchtwegen. Bij ziekten zoals COPD, longfibrose, cystische fibrose, longkanker en pulmonale hypertensie kan autofagie zowel gunstige als schadelijke effecten hebben.

Ontstekingen

Mensen die een dieet eten dat ontstekingen in het lichaam kan stimuleren, hebben een hogere kans op keelkanker. Dit risico is nog groter als ze daarnaast roken of veel alcohol drinken, overgewicht hebben of hoger opgeleid zijn. Zo hadden rokers met een ontstekingsbevorderend dieet bijvoorbeeld ruim zes keer zoveel kans op keelkanker als niet-rokers met een gezond dieet, en zware drinkers met een pro-inflammatoir dieet bijna zes keer zoveel kans als mensen die weinig of matig drinken en een gezond dieet hebben. Kortom: een ontstekingsbevorderend dieet kan het risico op keelkanker flink verhogen, vooral in combinatie met andere risicofactoren zoals roken en alcohol.

Periodiek vasten

Intermittent fasting bij kankerpatiënten blijkt over het algemeen veilig en goed te verdragen, zonder significant gewichtsverlies of malnutritie, en kan gunstige effecten hebben op metabolisme, insuline, IGF-1 en ketonlichamen. Vasten voor of tijdens chemotherapie kan bijwerkingen zoals vermoeidheid, neuropathie en neutropenie verminderen en DNA-schade beperken.

Reuma

Speciale vastendiëten kunnen je gezondheid verbeteren en misschien zelfs kankerbehandelingen ondersteunen, al is dat nog niet helemaal zeker en is het vooral bij dieren getest. Vasten beïnvloedt hoe onze cellen en immuunsysteem werken, en een eetpatroon met een vastenmoment kan ontstekingen een beetje onderdrukken. Bij mensen met reuma (RA) of psoriatische artritis (PsA) lijken zulke diëten de symptomen en ziekteprogressie te verbeteren.

Parkinson

Parkinson (PD) is een ongeneeslijke neurodegeneratieve ziekte, waarbij onder andere ophoping van alpha-synucleïne, problemen met de mitochondriën en oxidatieve stress voorkomen. Door de mitochondriën en oxidatieve stress aan te pakken, zouden er mogelijk gunstige effecten op PD kunnen zijn. Intermittent fasting (IF) kan de mitochondriale problemen die bij PD voorkomen verbeteren, heeft weinig bijwerkingen en is minder streng dan andere diëten. Omdat er nog geen behandelingen zijn die de ziekte echt stoppen, is het belangrijk om nieuwe therapieën te blijven onderzoeken die zich richten op de kern van de ziekte. IF kan hierbij mogelijk als extra behandeling helpen om de ziekteprocessen te remmen en de werking van andere therapieën te versterken.

"Mijn voedsel bevat glucose, de brandstof die de biljoenen gezonde cellen in mijn lichaam voedt. Maar die glucose voedt ook iets anders. Zombies.

Oude, versleten cellen die hun nuttige levensduur hebben overleefd. Via giftige kanalen besmetten deze zombies andere gezonde cellen. Dat versnelt het verouderingsproces.


Alles van haarverlies en ritsen tot de ontwikkeling van artritis, kanker en dementie. Maar wat wetenschappers hebben begrepen is dat wanneer we de toevoer van glucose vastleggen en afsnijden, de zombielegers veel energie verliezen, wat hun kracht wegneemt. Wanneer er voldoende voedsel is, geven onze lichamen extra energie vrij in de vorm van glucose onder het lichaam en rond de interne organen.


Wanneer er een tekort aan voedsel is, wordt die glucose naar het lichaam gestuurd, waarbij het in een alternatieve brandstofbron wordt omgezet, genaamd een keton. En het zijn deze ketonen die de noodzakelijke energiebron leveren, niet alleen voor ons lichaam, maar ook voor ons brein. Herinner je die giftige zombiecellen die zich ontwikkelen in mijn lichaam? Nou, die zijn niet de enige dingen die worden uitgeschakeld.


Zelfs binnen mijn gezonde cellen zijn er sporen en ritsen. Maar wetenschappers denken dat zonder voedsel om te verwerken, zijn cellen kunnen overschakelen naar een reparatiemodus om schade te herstellen, ritsen schoon te maken en problemen in het lichaam op te lossen. Met de zombies onder controle en de rest van mij in topvorm, ziet de toekomst er helderder uit en langer ook."

Zorgkosten

Een gemiddeld gezin met twee volwassenen is in totaal al snel ruim € 10.000 per jaar kwijt aan zorg. Dat bedrag omvat zowel de zorgpremie, het eigen risico en aanvullende pakketten, als indirecte bijdragen via belastingen en werkgeverspremies. Alleen al voor de basisverzekering betaalt zo’n gezin gemiddeld € 3.500 tot € 4.000 per jaar aan premie. Daarbovenop komen eventuele eigen risico’s (€ 770 max.) en aanvullende verzekeringen, die samen vaak tussen de € 480 en € 1.200 per jaar kosten. De grootste kostenpost in het zorgstelsel is de medisch-specialistische zorg, goed voor bijna 52% van alle uitgaven. Ondertussen stijgt de zorgpremie gemiddeld met € 466 (+33%) per vijf jaar, terwijl het modale netto-inkomen in diezelfde periode slechts met ongeveer 26% toeneemt. Voor gezinnen met kinderen of ouderen lopen de kosten vaak nog verder op. Het loont dus steeds meer om goed te vergelijken: is een aanvullende verzekering echt nodig, of kun je beter losse zorgkosten zelf betalen?

Zorgverzekeringswet

Sluit je aan bij een gereformeerde kerk, dat is nog goed voor je ook. Je komt onder de mensen zónder dat er overal alcohol bij komt kijken, en als je een beetje oplet, steek je er op zo’n zondag nog wat van op ook. Je bent even van dat scherm af, het is fijn om bij elkaar te zijn, en het helpt je ook eens na te denken over andere dingen in het leven. In Nederland kun je, als je uit principiële geloofsovertuiging geen zorgverzekering wilt, daar zelfs vrijstelling voor krijgen. Dat doen bijvoorbeeld sommige bevindelijk gereformeerden. Volgens artikel 2 van de Zorgverzekeringswet (Zvw) en artikel 4.1 en 4.2 van de Regeling Wet financiering sociale verzekeringen (Wfsv) kun je dan via de Sociale Verzekeringsbank (SVB) ontheffing aanvragen. Je betaalt dan geen gewone zorgpremie meer, maar een vervangende belasting aan de Belastingdienst. Je hebt dan geen recht op zorgtoeslag of uitkeringen zoals AOW of WW, en je betaalt je zorgkosten meestal zelf. Soms kun je via het CAK alsnog een vergoeding krijgen. De ontheffing geldt per persoon, dus ook voor elk kind moet je het apart aanvragen.

Systeemfout

Artsen en psychiaters zitten vast in een systeem dat draait om protocollen en farmaceutische winst. Natuurlijke middelen zoals psilocybine worden genegeerd, niet om medische redenen, maar vanwege winstbelangen. De farmaceutische industrie bepaalt via VWS en CBG welke middelen worden erkend. Kritische artsen werden gestraft, alternatieve behandelingen verboden. ADHD-medicatie en stresspillen worden te snel voorgeschreven, terwijl natuurlijke therapieën worden buitengesloten. Met tools als Power BI kan data-analyse helpen inzicht te geven in wat wérkt. Microdosering biedt artsen zelfinzicht en empathie. Geneeskunde begint bij zelfkennis. Tijd voor medische integriteit, transparantie en mensgerichte zorg, niet meer symptoombestrijding. Dat kan nu al.

Infuus van Big Pharma

Steeds meer mensen voelen dat er iets niet klopt. We leren niks over echte gezondheid: voeding, emoties, zelfzorg. Wel leren we dat pillen de oplossing zijn. Waarom? Omdat zieke mensen winst opleveren. Gezondheid doet dat niet. Tijdens corona werden kritische vragen bestraft, terwijl het vaccin geen verspreiding stopte. Toch werd iedereen onder druk gezet. Sportscholen sloten, fastfood bleef open. Artsen die wilden helpen, kregen boetes. De overheid zei: volg of verdwijn. Dit is geen geheim complot, maar een winstmachine. Wetenschap wordt gestuurd door geld. Gezonde, bewuste mensen zijn lastig voor dat systeem. Daarom worden we liever afhankelijk gehouden.

Lagere zorgpremie

De GGZ kost miljarden per jaar, terwijl herstel uitblijft. Medicatie onderdrukt symptomen, maar maakt mensen vaak afhankelijk. Waarom sluiten we goedkopere, effectievere opties uit? Psilocybine-therapie – legaal via truffels – werkt bij depressie en trauma soms beter dan jarenlange pillen. Eén traject kost €1.500 tot €3.000, terwijl jaren antidepressiva of ADHD-medicatie veel duurder zijn. Als slechts 10% overstapt, besparen we al honderden miljoenen per jaar. De wetenschap ondersteunt het, de wet staat het toe, patiënten willen het. Maar het oude systeem verdient meer aan langdurige zorg. Psilocybine is te effectief en te goedkoop. Daarom wordt het genegeerd. Tijd voor lef.

Medicijngebruikers

ADHD-medicatie steeg in 20 jaar met 577%. Ook antidepressiva en antipsychotica worden steeds vaker voorgeschreven. Toch blijft herstel uit. Mensen slikken jarenlang pillen, vaak zonder blijvend effect. De zorg zit vast in symptoombestrijding, terwijl bewezen alternatieven – zoals psilocybine-therapie – worden genegeerd. Eén of twee sessies met psilocybine kunnen meer doen dan jaren medicatie. Het werkt diep en blijvend, zonder afhankelijkheid. Toch past het niet in het huidige systeem: geen herhaalrecepten, dus geen structurele winst. Maar de wet, wetenschap én mensen vragen erom. Het is legaal, effectief en veilig. De vraag is niet óf het mag. De vraag is: durven we?

Ritalin

In Nederland slikken honderdduizenden Ritalin of Concerta: middelen die verwant zijn aan speed. Ze verhogen dopamine en onderdrukken rust. Truffels doen het tegenovergestelde. Ze activeren het deel van je zenuwstelsel dat zorgt voor herstel, inzicht en emotionele verwerking. Psilocybine uit truffels is legaal, werkt anders dan standaardmedicatie en blijkt effectief bij depressie, angst en ADHD. Toch blijven artsen vooral pillen voorschrijven met zware bijwerkingen. De wet zegt: bespreek redelijke alternatieven. Internationale verdragen erkennen psilocybine als waardevol. De Grondwet geeft die verdragen directe werking. Truffels zijn legaal. Wat ontbreekt, is geen wet – maar lef om beter te kiezen.

Psilocybine tegen ALS

Wij doen een proef met een nieuwe therapie voor mensen met ALS. De therapie gebruikt psilocybine, een stof uit truffels. Deze stof kan mensen helpen die zich angstig, somber of wanhopig voelen. Veel mensen met ALS hebben dat. We willen kijken of deze therapie hen beter laat voelen.

We werken samen met huisartsen, apotheken en het ziekenhuis in Ede. We meten wat het doet met hun geest en lichaam. De therapie wordt goed begeleid en veilig toegepast. Ook gebruiken we slimme computers om alles goed bij te houden.

We vragen geld om deze proef te doen. Zo kunnen we mensen helpen, kennis opdoen en zorgen vernieuwen.

Ontstekingsremmer

Hierbij dien ik namens Joet een onderzoeksvoorstel in voor ZonMw, gericht op het onderzoeken van de genezende werking van gedecarboxyleerde cannabis, bereid door verhitting in de oven, bij alcohol-geïnduceerde ontstekingen. Dit pilotonderzoek, uitgevoerd in samenwerking met de Gemeente Ede en het Ziekenhuis Gelderse Vallei, beoogt met een dubbelblinde, placebo-gecontroleerde studie te bepalen of orale toediening van geactiveerde cannabis ontstekingswaarden kan verlagen bij ongeveer 40 deelnemers. Met een budget van €100.000,- willen we hoogwaardige materialen, laboratoriumanalyses, personeel en communicatie bekostigen. Het onderzoek sluit aan bij maatschappelijke en wetenschappelijke doelen, zoals het verbeteren van volksgezondheid, het bevorderen van natuurlijke behandelopties en het ondersteunen van het recht op geïnformeerde keuze, en draagt bij aan diverse SDG’s, waaronder goede gezondheid en het verminderen van ongelijkheid. Graag bespreken wij met ZonMw de mogelijkheden voor financiering en samenwerking om dit belangrijke initiatief te realiseren.

AI-training voor huisartsen

Youri Hazeleger feliciteert minister Daniëlle Jansen (NSC) met haar benoeming. Hij stelt een nieuw financieringsmodel voor dat gemeenten, zorgverzekeraars en ziekenhuizen stimuleert om met geanonimiseerde, privacy-veilige data beter samen te werken. Dit model helpt om zorg effectiever en betaalbaarder te maken. Hij noemt ook een AI-training voor huisartsen en een Microsoft Power BI-tool voor het delen en analyseren van zorgdata. Zo kunnen middelen, vooral het extra budget voor jeugdzorg, slimmer en transparanter worden ingezet. Hazeleger vraagt om een gesprek om dit voorstel verder toe te lichten en benadrukt het belang van innovatie en samenwerking in de zorg.

Vasten en autofagie

Joet vraagt de Wethouder Bram van der Beek van de Gemeente Ede en de fractie Christen Unie om maatregelen ter bevordering van de volksgezondheid te nemen. Het voorstel is om een verantwoordelijke aan te stellen, in gesprek te gaan met oncologen van het ziekenhuis De Gelderse Vallei en een proef op te zetten met een kleine groep patiënten. Dit project richt zich op het onderzoeken van natuurlijke behandelmethoden zoals vasten en autofagie, naast reguliere zorg. Het doel is om patiënten betere informatie en opties te bieden, zodat zij bewustere keuzes kunnen maken. Zo wil Joet bijdragen aan effectievere, betaalbare en mensgerichte gezondheidszorg binnen de gemeente.

Dashboard

Power BI laat met duidelijke dashboards zien wat werkt in de zorg en wat niet. Zo zie je bij klachten welke diagnoses worden gesteld, welke behandelingen volgen, hoe lang die duren en wat ze kosten. Dat geeft inzicht en helpt om tijdig bij te sturen. Bijvoorbeeld: werkt medicatie bij angst, of leidt het juist tot méér GGZ-zorg? Door data slim te gebruiken, zie je ook waar alternatieve therapieën zinvol kunnen zijn – zoals DMT-therapie bij vastgelopen situaties. Met Power BI onderbouw je wat werkt, los van gewoontes of belangen. Zo maken we de zorg menselijker, doelgerichter en betaalbaarder.

Truffeltherapie

In Ede komt mogelijk een klimaatneutraal truffeltherapiecentrum dat geestelijke en neurologisch gezondheid verbetert met behulp van truffels, wetenschappelijk onderzoek en digitale technologie. Het gebouw wordt duurzaam en ecologisch gebouwd met lokale materialen, met als doel CO₂- en stikstofuitstoot te verminderen. Samenwerking met het Ziekenhuis Gelderse Vallei en Wageningen University zorgt voor onderzoek en innovatie. Power BI en AI worden ingezet voor betere patiëntinformatie en zorg. Het centrum stimuleert ook lokale werkgelegenheid en draagt bij aan meerdere SDG’s, zoals goede gezondheid, innovatie, duurzaamheid en klimaatactie. Zo combineert het centrum zorg, wetenschap en milieu voor een gezonde toekomst.